OBOWIĄZKI IMPORTERÓW WYROBÓW Z CE
Importer jest, w rozumieniu przepisów związanych z oznakowaniem CE, pierwszą jednostką bądź osobą, która wprowadza wyrób pochodzący spoza granic Europejskiego Obszaru Gospodarczego na ten właśnie rynek. W momencie przekroczenia przez towar granicy EGO, importer bierze na siebie wszystkie obowiązki, które wynikają dla niego z prawodawstwa unijnego. Do obowiązków tych należy przede wszystkim upewnienie się, że producent wyrobu objętego obowiązkiem znakowania znakiem CE i dokonywania oceny zgodności, prawidłowo wprowadził wyrób do obrotu, a więc zapewnił jego bezpieczeństwo. W przeciwnym razie – w przypadku, gdyby wyrób okazał się niebezpieczny lub producent nie przekazał importerowi odpowiedniej dokumentacji związanej z oznaczeniem CE wówczas importer może otrzymać grzywnę od organów kontroli.
CO POWINIEN ZROBIĆ IMPORTER PRZED SPROWDZENIEM WYROBU?
Aby ustrzec się przed niechcianymi sankcjami prawnymi, importer powinien przede wszystkim zapoznać się z obowiązkami, które na nim spoczywają. Obowiązki te są określone w ustawie z dnia 20.04.2016 o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku (Dz. U. 2016, poz. 542). Artykuł 16 określa, że importer wyrobu objętego obowiązkiem CE i deklaracji zgodności powinien:
1) wprowadzać do obrotu wyłącznie wyrób, który spełnia wymagania;
Oznacza to, że importer powinien znać wymagania, którymi objęty jest wyrób. Wymagania te mogą wynikać z różnych dokumentów, nie tylko z ustawy o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku. Dla przykładu: lampka biurkowa będzie podlegała pod ustawę z dnia 13 kwietnia 2007 r. o kompatybilności elektromagnetycznej, rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 2 czerwca 2016 r. w sprawie wymagań dla sprzętu elektrycznego oraz rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 8 maja 2013 r. w sprawie zasadniczych wymagań dotyczących ograniczenia stosowania niektórych niebezpiecznych substancji w sprzęcie elektrycznym i elektronicznym. Importer lampki pochodzącej z Chin musi być pewny, że producent zastosował poprawnie wszystkie te przepis.
2) zapewnić, żeby producent spełnił obowiązki określone w art. 13 pkt 2–4, 7 i 8, a także, w stosownych przypadkach, żeby dołączył kopie deklaracji zgodności lub inne dokumenty;
W punktach 2-4 jest mowa o obowiązkach przygotowania dokumentacji technicznej wyrobu, przeprowadzeniu procedury oceny zgodności i sporządzeniu deklaracji zgodności oraz nadaniu oznaczenia CE. W punktach 7 i 8 znajduje się obowiązek umieszczenia na wyrobie informacji identyfikacyjnych o wyrobi (np. nazwa) oraz o producencie (nazwa i adres).
3) nie wprowadzać do obrotu ani nie oddawać do użytku wyrobu, co do którego istnieje uzasadniona wątpliwość w zakresie spełniania wymagań;
Jeśli importer podejrzewa, że producent nie wywiązał się ze swoich obowiązków wówczas nie powinien od niego kupować towaru, z zamiarem sprzedaży go na terenie UE. To bardzo ważny obowiązek, gdyż wymusza na importerze sprawdzenie zgodności wyrobu, zanim te zostanie wysłany do Unii. W przeciwnym wypadku wyrób może zostać zatrzymany na kontroli celnej, co wiąże się zwykle z dodatkowymi kosztami.
4) umieścić na wyrobie, a w przypadkach określonych w przepisach szczególnych na opakowaniu, w załączonym dokumencie lub na etykiecie, swoją nazwę, zarejestrowany znak towarowy, o ile taki posiada, i adres; dane te podaje się w języku polskim;
Importer, jako podmiot wprowadzający towar z CE na rynek UE powinien umieścić na wyrobie swoje dane: nazwę i adres, aby osoba lub podmiot kupująca wyrób wiedziały do kogo zgłosić się w przypadku problemów z bezpieczeństwem wyrobu.
5) zapewnić, żeby do wyrobu dołączone były instrukcje, informacje dotyczące bezpieczeństwa użytkowania oraz, jeżeli jest to wymagane, etykiety, sporządzone w języku polskim w sposób jasny, zrozumiały i czytelny;
Instrukcje oraz inne informacje bezpieczeństwa dotyczące użytkowania, konserwacji, napraw itp. wyrobu powinny być dołączone do wyrobu. Jest to obowiązek producenta. Dlatego też importer może jedynie „zapewnić”, wywiązanie się producenta ze swojego obowiązku, co w praktyce oznacza sprawdzenie, czy wszystko jest ok.
6) przechowywać przez 10 lat od dnia wprowadzenia wyrobu do obrotu kopię deklaracji zgodności i zapewnić udostępnienie dokumentacji technicznej organowi nadzoru rynku, o którym mowa w art. 58 ust. 2 i 3;
Kopia deklaracji zgodności powinna być dostępna dla importera i organów nadzoru rynku już w chwili wprowadzania wyrobu na rynek UE. Deklaracja jest najważniejszym dokumentem dotyczącym procesu oceny zgodności i oznaczenia CE, a więc importer powinien szczególnie upewnić się, że została ona wystawiona zgodnie z przepisami dotyczącymi danego wyrobu. W przypadku braku deklaracji zgodności importer nie powinien wprowadzać wyrobu do obrotu, gdyż jest to sprzeczne z zapisami ustawy o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku. Brak deklaracji wskazuje ponadto, że producent, nie znając swoich podstawowych obowiązków, prawdopodobnie nie stworzył też dokumentacji technicznej wyrobu. Oznacza to, że importer, sprowadzając towar bez deklaracji zgodności naraża się także na karę wynikłą z braku możliwości udostępnienia dokumentacji technicznej.
7) zapewnić, żeby warunki przechowywania i transportu wyrobu nie wpływały negatywnie na zgodność z wymaganiami w czasie, gdy ponosi on odpowiedzialność za wyrób;
Od warunków przechowywania i transportu zależą czasem właściwości wyrobu – jego sprawność i bezpieczeństwo. Hipotetycznie, jeśli sprzęt elektroniczny, posiadający znak CE i prawidłową deklarację zgodności, był przechowywany w miejscu wilgotnym lub był narażony na uszkodzenia ze strony gryzoni, wówczas nie będzie on zgodny z wymaganiami bezpieczeństwa. Taki wyrób nie może być wprowadzony do obrotu.
8) prowadzić i analizować ewidencje skarg dotyczących wyrobów, wyrobów niezgodnych z wymaganiami i przypadków odzyskania wyrobów;
Ewidencja skarg i wyrobów niezgodny z wymaganiami jest wspólnym obowiązkiem, dla każdego etapu obrotu wyrobem – dotyczy w równym stopniu producenta, importera oraz dystrybutorów. Ewidencja może być prowadzona w dowolny sposób, lecz z zachowaniem przejrzystości danych oraz ujęciu w niej kluczowych informacji, czyli jakiego wyrobu dotyczyła niezgodność oraz czemu ją stwierdzono.
9) badać w uzasadnionych przypadkach próbki wyrobów wprowadzanych do obrotu, w szczególności z uwagi na zagrożenie stwarzane przez wyrób;
Gdyby importer miał podejrzenie, że wyrób ze znakiem CE, który wprowadził do obrotu na terenie EOG nie spełnia wymagań prawnych wówczas może przeprowadzić badania. Badania mogą dotyczyć chemii, np. dyrektywa RoHS 2 ogranicza dopuszczalną zawartość ołowiu i rtęci w sprzęcie elektrycznym i elektronicznym, której bez badań chemicznych sprzętu nie da się sprawdzić. Także kompatybilność elektromagnetyczna jest niemożliwa do weryfikacji bez przeprowadzenia badań. Innym przypadkiem, w którym importer może zdecydować się na własne badania wyrobu jest sytuacja, w której otrzymał od producenta wyniki badań, lecz wątpi w ich wiarygodność.
10) informować dystrybutorów o działaniach, o których mowa w pkt 8 i 9;
Obowiązek informowania wynika z potrzeby zapewnienia przepływu informacji na różnych szczeblach obrotu wyrobem. Informowanie ma być skuteczne, a więc najlepiej, aby importer przyjął taką formę przekazu informacji, aby dotarła ona do dystrybutorów.
11) niezwłocznie podjąć działania w celu zapewnienia zgodności wyrobu, jego wycofania z obrotu lub odzyskania – w przypadku zaistnienia uzasadnionego podejrzenia, że jest on niezgodny z wymaganiami;
Wyroby niezgodne muszą być wycofane z rynku lub należy podjąć inne działania prowadzące do zapewnienia zgodności z wymaganiami. Obowiązek ten leży na importerze, gdyż producenta, jako jednostki spoza krajów UE, nie obowiązuje prawo UE.
12) niezwłocznie informować:
a) właściwy organ nadzoru rynku, o którym mowa w art. 58 ust. 3, oraz właściwe organy nadzoru rynku państw członkowskich Unii Europejskiej, a także państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, w których wyrób udostępnił, oraz
b) producenta lub dystrybutora
– o stwarzanym przez wyrób zagrożeniu, podając szczegółowe informacje dotyczące w szczególności niezgodności wyrobu z wymaganiami i podjętych działań;
Importer, który stwierdzi, że wyrób oznaczony znakiem CE nadal stwarza zagrożenia dla bezpieczeństwa, powinien poinformować o tym Inspekcję Handlową, Urząd Celny, Inspekcję Pracy lub inny organ nadzoru rynku, właściwy dla danego typu wyrobu. Ponadto importer musi poinformować o niezgodności wyrobu producenta i dystrybutora, co ma zapewnić właściwy nadzór nad wadliwymi towarami, w szczególności zatrzymanie ich dalszej sprzedaży.
13) udzielać na uzasadnione żądanie organu nadzoru rynku, o którym mowa w art. 58 ust. 2 i 3, informacji i udostępnić dokumentację w języku polskim, w postaci papierowej lub elektronicznej, w celu wykazania zgodności wyrobu z wymaganiami;
Punkt ten jest kolejnym obowiązkiem informacyjnym nałożonym na importera. W razie kontroli importer musi dysponować dokumentacją techniczną i innymi informacjami (np. wynikami badań), które zaświadczą, że procedura oceny zgodności wyrobu była poprawnie przeprowadzona, wskutek czego oznaczenie CE jest właściwie umieszczone na wyrobie i deklaracja zgodności jest przygotowana zgodnie z prawem.
14) na żądanie organu nadzoru rynku, o którym mowa w art. 58 ust. 2 i 3, współpracować w celu usunięcia zagrożenia, jakie stwarza wyrób wprowadzony przez niego do obrotu.
Współpraca z organami nadzoru rynku oznacza konieczność przekazywania informacji, a w niektórych przypadkach także udostępnienia miejsc przechowywania wyrobu oraz zapewnienia miejsc, w których przechowywane będą próbki kontrolne dla wyrobów zabranych do badań. Konkretne żądania współpracy są formułowane przez organ nadzoru rynku w piśmie będącym wynikiem kontroli. Importer musi się do nich zastosować.
